Dit zou dan alleen maar de Edenstraat kunnen zijn, komende vanaf de grasweiden aan de Dommel, maar die stoep verderop en die verkeersheuvel komen mij heel onbekend voor. Dan zie ik een huis rechts van Sarrasani en dat komt me dan ook onbekend voor. Ik begrijp dat Frank twijfelt.

De foto kan overal genomen zijn. Waarom is dit het Frederik van Eedenplein? Waarvandaan is de foto genomen en welke straat is hier op de voorgrond zichtbaar? Graag meer informatie.

Ik heb de foto eens goed bestudeerd, maar ik herken er niets in, ja het circus, maar het Frederik van Eedenplein? Nee dat niet. Ik kan me ook niet herinneren dat de circussen zo ver naar voor stonden. Die stonden meestal verder naar achter op het plein. Deze foto kan, zoals Frank zegt, overal gemaakt zijn, er is geen enkel herkenbaar aanknopingspunt.

Geeft foto 4602 misschien meer duidelijkheid?

Het zou het bodehuis kunnen zijn natuurlijk.Of die woning naast de begraafplaats. Die inrit achter die verkeerszuil komt mij wel bekend voor. Die zuil kan na 1935 wel verwijdert zijn. Het is in elk geval nergens anders in Eindhoven, daar was Sarrasani te groot voor. Het Frederik van Eedenplein was hiervoor de geschiktste plek. Ook Tony Boltini heeft hier gestaan.

Wat mij opvalt is dat er op de achtergrond geen spoor van beplanting is te zien. De eerste indruk die bij me opkwam was dat de foto genomen is met de rug naar het kerkhof. Maar zou er dan op de achtergrond niet al beplanting van het latere Anne Frank plantsoen te zien moeten zijn? Ik heb er ook de luchtfoto 190 bij gepakt en de panoramafoto's 23381 en 23141. Ik kan er nog steeds geen touw aan vastknopen. Kan Jan van Rooij ons niet helpen met wat informatie waar de foto vandaan komt?

Zie je, zoals ik zei; (foto 4602) het circus achter op het plein.

Het circus Sarrasani heeft in 1935 van 27 nov t/m 30 november in Eindhoven gestaan. Maar waar???? Bron: Internet

De foto van Lieke maakt hetgeen Hennie zegt duidelijk. Voor mij is dit nog even niet Eindhoven.

Deze (originele) foto komt uit het album van mijn vader. Op de achterkant staat precies geschreven zoals ik het hier heb vermeld inclusief het jaartal. Helaas kan ik het niet meer navragen.

Ik heb een aantal jaren aan het plein gewoond en ik twijfel ook nog steeds. Als je echter naar de zandvlakte van foto 4602 kijkt, dan zie je dat hier ook. De driehoek (met lantaren) is ook te zien op foto 4602, maar niet bestraat en zonder lantaren. Al met al blijft het een twijfelgeval.

Hoewel het niets toevoegt aan de discussie over de "plaats van optreden" heeft het er alle schijn van dat circus Sarrasani in 1935 niet in Eindhoven is geweest; wel bekend zijn de data 27-30 november 1931 en optredens in november 1937 In 1935 kwam circus Sarrasani terug naar Duitsland na een tour in Zuid-Amerika. Deze data staan o.a. gepubliceerd in de Meierijsche Courant ( misschien een bezoekje waard aan het Regionaal Historisch Centrum ?)

Mag ik terzake de locatie een suggestie doen. Zelf ben ik van 1950 en weet dus niet waar voor deze tijd een circus de tenten opsloeg. Ik heb wat foto's bekeken van voor 1950 en me gericht op het Lodewijk Napoleonplein. Wat betreft bestrating zie ik overeenkomsten. De vluchtheuvel zou kunnen staan in het stuk plein richting Vonderweg/ Frederiklaan / Steentjeskerk. Voorts lijkt me het circus te staan op een veld. Immers een trottoirrand met oprit is zichtbaar. Toch blijf ik benieuwd naar de juiste locatie. Succes !

Kijkend op foto 4602 zie je op de Edenstraat een auto, daar tegenover zie je de fietsers het plein op fietsen via de oprit die je op deze foto ook ziet. Zelfs de lantaarnpaal staat er op maar die is in de jaren vernieuwd en de zuil weggehaald.

Dat kan niet Anton. Zeker niet in 1950., laat staan in 1935. De Vonderweg was toen langs de melkfabriek een zandpad. Daar staan op de site ook nog foto's van. Daar overstroomde de heleboel altijd.

Dat gebouwtje wat jij als bodehuis zag Ad, hoort naar mening bij het circus. Waarschijnlijk de rijwielstalling. Ik ben er inmiddels van overtuigd, dat de info van Jan van Rooij juist is.

Circus Sarrasani heeft wel van 22 tot 28 november in 1937 op het Frederik van Eedenplein gestaan. Entreeprijzen waren 0,50 ct tot fl 2,50. Voorverkoop van de kaarten was bij Sigarenmagazijn, J. van der Loo-Rademakers. Rechtestraat 51 telefoon: 3278. Bron: www.circusmuseum.nl  Het lijkt me dan ook zeer waarschijnlijk dat voor de voorgaande jaren ook deze locatie werd gebruikt.

Nu, daar zijn we uit, dat Sarrasani op het Frederik van Eedenplein heeft gestaan. Maar.. hoe ik ook kijk,  als het circus op de hoek aan de Edenstraat zou staan, dan zou die verkeerszuil in de Akkerstraat staan, dat geloof ik niet zo.  Daar was (is) de Akkerstraat te smal voor. Zou de verkeerzuil op  Edenstraat staan, dan zou het circus op het Catharinakerkhof staan. Ik blijf mijn grote twijfels houden waar deze foto gemaakt is.

De verkeerszuil staat in de bocht van de Zwembadweg bij de ingang van het kerkhof. Vergelijk de luchtfoto 4602, ook daar zie je de Sarrasani-gevel (maar dan het betimmerde achterstuk) en de circustent op dezelfde plaats.

Als dat zo is, K. vd Hoeven, zou dit inderdaad het Frederik van Eedenplein kunnen zijn, maar foto 4602 geeft ook geen volledige uitsluiting. Die foto is n.l. van Circus Mikkenie en NIET van Sarrasani. Dus ik blijf nog heel even mijn twijfel houden, totdat iemand komt met een foto van de Zwembadweg met verkeerszuil.

Mikkenie is geen Sarrasani, maar duidelijk is dat ze op het evenemententerrein eenzelfde opstelling gebruikten qua ingang, gevel, tent, ligging.
En kijk eens naar 18702, waar het vluchtheuveltje met de hoge lantaren staat, kijk eens goed naar de richting van hoe de steentjes in het plaveisel liggen en vergelijk met boven... ja dat is krek de plek waar eerder een zuiltje stond. Helaas dat zuiltjes in het straatbeeld vaak maar een kort leven hebben.
En kijk eens naar 20827, ook weer een evenement dat de hoofdpoort aan de kant van de ingang kerkhof had.
Geen twijfel mogelijk hoor, dit is FvE-plein

Sorry, maar ik zie het niet, kan natuurlijk aan mij liggen. Maar een stoeprand OP het van Eedenplein? Mag ik toch nog enige twijfels hebben? Frank, wat denk jij?

De beide foto's 18702 en 20827 maken het voor mij aannemelijk dat het hier inderdaad het Frederik van Eedenplein betreft. Ik acht het goed mogelijk dat de gemeente bij gelegenheid van het evenement in 1935 een wat formele entree vanaf de Zwembadweg heeft aangelegd en die is dan op deze foto te zien. Gelet op de kijkrichting zou de kap, uiterst rechts, vlak boven het woord RIJWIELSTA, dan het dak van het hoekhuis Edenstraat 90 kunnen zijn. Ik kan alleen het trottoir met lantaarnpaal nog niet goed plaatsen, en op dit punt deel ik de twijfel met Hennie. Wie weet komt er nog een verlossende foto van het plein omstreeks 1935.

We praten hier wel over het jaartal 1935. Waarschijnlijk had het plein een andere inrichting dan in 1952. We weten allemaal hoe het plein in de loop der jaren is veranderd. Het trottoir met de lantaarnpaal kan later verwijderd zijn. De zandvlakte toont veel overeenkomsten met foto 4602. Bovendien vind ik dat we aan de woorden van Jan van Rooij niet meer moeten twijfelen. Als zijn vader dit achterop de foto heeft geschreven, dan mogen we ervan uit gaan dat dit juist is.

Ik geloof best Lieke dat het plein in 1935 anders ingericht is dan in 1952. En ik geloof ook dat de vader van Jan van Rooij naar eer en geweten dit achter op de foto heeft geschreven, maar, ik zoek herkenningspunten en daarom mijn twijfel. Dat mag toch wel? Wie weet komt er nog eens een foto, zoals Frank zei, uit 1935, die alles oplost. We wachten af.

De discussie verzandt in eigenwijsheid; zowel in 1931 en 1937 is het circus Sarrasani in Eindhoven geweest;,dus niet in 1935. De jaartallen 1931 en 1937 staan vermeld in de Meierijsche Courant,die is in te zien in het RHC-eindhoven; ga daar nu eens heen en bekijk die krant, want daar zal ongetwijfeld instaan waar het circus stond opgesteld in de genoemde jaren; maar ja ook dat zal menigeen niet overtuigen, waarschijnlijk. << daarom sluiten we hierbij de discussie (red.)>>

Circus Sarrasani heeft ook nog eens in Eindhoven gestaan ergens begin jaren '60 op het terrein waar nu "de Bijenkorf" en Piazza gevestigd zijn ( t.o. de oude Lodewijks zaak). Daartoe moesten toen de parkeerterreinen vrijgemaakt worden. Ben zelf in het circus geweest. Het was één van de,zoniet de, grootste van Europa.

Martien, kijk eens naar foto 4240. Is dit de plek die je bedoelt?.

Ik denk Martien, dat het toch op de Fellenoord geweest moet zijn, net als de foto 4240 was. Ik ben daar n.l. ook geweest. Ik ben een grote liefhebber van circussen. Soms stond het circus achter de Boschdijktunnel, dan weer achter de tunnel bij het 18 Septemberplein. Maar, het mooiste was; het Frederik van Eedenplein.

1935 Fellenoord dat kon toen daar echt niet.

Zou dit het z.g. Mignotveldje kunnen zijn? Hoek Parklaan-Zilvermeeuwlaan. Dit veld is later door de familie Mignot aan de gemeente Eindhoven geschonken.

Op het z.g. Mignotveldje stonden vroeger ook circussen, ook Sarrasani.

Zou het kunnen dat de foto gemaakt is vanaf de Zwembadweg? Zo ongeveer voor de ingang van het kerkhof?

Foto 26675 toont de vluchtheuvel die we hierboven zien van de andere kant en met daarop de achtergrond de Zwembadweg. Is Hennie de Groot nu nog steeds niet van mening dat het hier echt het Van Eedenplein is, zoals alle andere reageerders al inmiddels wel overtuigd van waren?

Foto 26876 is ongeveer uit dezelfde hoek genomen en laat ook hetzelfde stukje trottoir en dezelfde lantaarnpaal zien. Als iemand nu in de archieven nog kan terugvinden of het circus Schneider in 1930 op het Frederik van Eedenplein heeft gestaan, of aan de Zwembadweg, dan is daarmee het "bewijs" rond.

Ik kan niet nalaten ook een duit in het zakje te doen. Ik ben van1940 en weet dus niets van Sarrasani in '37; Wat ik wel zeker weet is dat op de Edenplein in mijn jeugd geen Sarrasani heeft gestaan, wel Strassburger en Janvier en misschien nog wel een ander circus ook. Het plein was maar gedeeltelijk bestraat en het is logisch dat een circus op het onbestrate stuk ging staan; met zijn rug naar het Dommelplantsoen. De dieren, en de rest van het circus, werden vanaf het spoor a.d. Fuutlaan lopend in een grote optocht meegevoerd naar het Edenplein. Ik zie op deze foto overigens niets dat aan het Edenplein doet denken, er was daar geen stoeprand te ontdekken;

Volgens de speellijst van Circus Sarrasani speelde Sarrasani 27-30 november 1931 in Eindhoven, standplaats Villapark en vervolgens in 1937, 22-28 november op standplaats Frederik van Edenplein. Er is geen enkele reden te bedenken waarom de tournee-manager toen verkeerde locaties zou hebben genoteerd. Vooroorogse circusondernemingen speelden het liefst op harde ondergrond en hadden daardoor zeker twee dagen nodig om de piste van "zachte" lagen te voorzien: aanbrengen leemlaag, aanstampen daarvan (veelal door schoolkinderen) en het na enige uitharding uitstrooien van zaagsel. Op de hoefslag moest de leemlaag dikker zijn en aflopen naar het midden - een vak apart.

Even terzijde: kun je op internet zelfs een speellijst vinden van circus Sarrasani? Dit is echt niet cynisch bedoeld hoor: mijn mond valt werkelijk open. Ik doe veel te weinig met de mogelijkheden die ik blijkbaar heb.

Wilt u de hele speellijst van Sarrasani van alle Nederlandse tournees? Op internet zult u die niet vinden. Ik kan ze u mailen. Gaarne uw e-mail adres.
Zie ook en vooral de facebookjpagina Andreas Schelfhout: Circus Sarrasani in miniatuur.

Andreas u lijkt mij een enthousiaste circusliefehebber. Ik vond een circus destijds wel spannend, ik heb een paar keer het circus helpen opbouwen door de planken vd zitplaatsen op hun plaats te leggen en kroop meer dan eens onder het zeil door om clandestien de voorstelling bij te wonen. De circustent en de stallen stonden langs het Dommelplantsoen waar geen bestrating was. Niet meer dan de helft van het plein was bestraat.

De tent kon onverhard staan, maar niet van harte. Als de grote tent eenmaal stond, werden de wagens met orkestbak, gradin, piste en requisiten naar binnen gereden, zwaar spul waardoor de smalle wagenwielen al te makkelijk wegzakten. De meeste wagens werden op het verharde uitgeladen. Ik ben opgegroeid binnen de hekken van Circus Strassburger, mijn vader was er paardendresseur. Over hem heb ik een boek geschreven dat nog verkoopt ook, 2e druk inmiddels: Zwart paard gezien bij Circus Strassburger.

Kan Jan van Rooij instemmen met een aanpassing van de datum van de foto?
Alle recente bijdragen van vandaag wijzen op november 1937. Ik was alle twijfel al voorbij, maar de onverwachte informatie van Andreas is voor mij de ultieme bevestiging.
Oorspronkelijk miste ik het groen van het (later als zodanig vernoemde) Anne Frankplantsoen op de achtergrond. Maar op foto's uit die periode die vanuit de richting van het toenmalige zwembad in de Dommel zijn genomen is te zien dat het parkje begin jaren dertig helemaal nieuw is aangelegd. Rond de tijd waarop deze foto is genomen waren de bomen nog niet tot volle wasdom gekomen. Bovendien is het standpunt van de fotograaf vrij laag. Dat verklaart mede de "lege" achtergrond, die mij in eerste instantie aan het twijfelen bracht of het hier wel om het Frederik van Eedenplein ging.
Opvallend is dat bij alle 3 de circussen Schneider, Sarrasani en Mikkenie het voorfront op nagenoeg dezelfde plek van het plein staat, gericht op de Zwembadweg.

Ik weet nog dat circus Sarrasani op het Frederik van Eedenplein stond. De circusmensen moesten toen wachten met het opbouwen tot de markt op dinsdagmorgen opgeruimd was. Het circus besloeg toen wel het hele plein.
Ook heb ik circus Heros hier gezien met een indrukwekkende groep van 30 olifanten. 60 leeuwen en 200 paarden stond er op de affiches aangekondigd. Daar moet je vandaag de dag niet meer mee aankomen.
Ook circus Willy Hagenbeck kan ik mij nog herinneren met maar liefst 3 roofdierennummers. Leeuwen, IJsberen en bruine beren.
Sarrasani heb ik ook nog ooit gezien op de plek waar nu het beursgebouw staat. Het hele circus kwam toen per trein naar Eindhoven. Jaartallen en Data van dit alles kan ik mij niet meer herinneren. Ik geloof dat alle 3 genoemde circussen niet meer bestaan

Van mij mag de datum veranderd worden:1937.
=== Doen we hierbij. (Red.) ===

Joan, de affiches toonden wel vaker een wat overdreven voorstelling van wat er geboden werd.Ik kan mij overigens herinneren dat begin jaren '50, een circus, Strasburger?, een nijlpaard in het programma had. Helaas heeft het dier het transport naar Eindhoven niet overleefd, zodat niemand hem heeft zien optreden. Hoewel ik te jong ben om wat Frank zegt uit eigen ervaring te kunnen bevestigen, geloof ik hem graag, want de architectuur vd huizen die aan het laatste stuk vd Edenstraat zijn gebouwd, is typisch voor de tijd van vlak voor de oorlog.

Google biedt de mogelijkheid een afbeelding als zoekargument te gebruiken. Dat heb ik in dit geval gedaan en kwam precies dezelfde foto tegen op een website waar een tentoonstelling van Sarrasani in miniatuur wordt aangekondigd in het Kermis- en circusmuseum in Steenwijk.
Zou het niet zo kunnen zijn dat de vader van Jan van Rooij deze foto in 1937 gekocht heeft als souvenir aan zijn bezoek aan het circus en dat de foto in werkelijkheid heel ergens anders gemaakt werd ?

Nee, zie de speellijsten van Sarrasani van voor de oorlog, nu te lezen op de facebookpagina Andreas Schelfhout: Circus Sarrasani in miniatuur. De tournees werden georganiseerd door Frans Mikkenie en deze impresario/circusdirecteur had een fijne neus voor ideale speelplaatsen.

Sarrasani: 1931 27-30 november zgn. Villapark
1937 22-28 november Frederik van Edenplein
1963 10-16 juni Demertunnel
1965