Grappig is dat slechts een deel van het plein bestraat was. Het deel waar op bovenstaande foto het circus staat was een zandvlakte! Misschien was het wel ooit de bedoeling dat deel bij het erachter liggende deel van het stadswandelpark te trekken...

Midden onderaan de Potgieterstraat en dwars de Edenstraat die voor 1920 Paradijslaan heette en net als de Eindhovense Paradijslaan richting Paradijs liep foto 3657 en foto 4599.
Ik blijf het een geweldige vondst van de naamgever vinden: "de tuin van Eden=Paradijs".

Waar de circus tent staat heeft ook garage bedrijf Ligtvoet gezeten. Zijn later naar Woensel verhuisd. Obam garage. Vlak bij het Binnenziekenhuis inmiddels Catharinaziekenhuis.
Tegen over de garage woonde de familie Fransen en was er ook de melkfabriek van Campina

Nee, de circustent ligt niet op de plek van de garage. Die lag aan de Paradijslaan, dus nog zo'n paar 100 meter naar het noorden.
De familie Franssen, hij was arts bij de gemeente, was zeer muzikaal. Een groot gezin dat optrad op radio en ik denk ook op plaat. Pa en ma hadden grote bewondering voor de musical Porgy & Bess. Twee van hun vele kinderen werden ook naar die musical vernoemd. Tegenwoordig is Porgy (www.porgyfranssen.nl) bekend en gewaardeerd acteur. Carla Franssen woont nog in de Edenstraat en werkt bij de muziekschool.
Huize Franssen aan de Paradijslaan moest een jaar of 15 geleden wijken voor de bouw van de appartementen Groot Paradijs.

De garage lag aan de Zwembadweg. In de winter 1944-45 lag daar een afdeling van de Prinses Irene brigarde. De Campina melkfabriek was toendertijd de St. Jozef melkfabriek, die lag bij de brug in de Paradijslaan.

Naast de garage van Ligtvoet aan de Zwembadweg lag op de hoek van de Paradijslaan/Zwembadweg het pand van de drukkerij Lecturis.

Ook in de Edenstraat (eigenlijk aan het plein) was een heel klein snoepwinkeltje. Dat het winkeltje erg goed liep kwam voornamelijk door de school in de Edenstraat. Het werd gerund door ene Harrie. Mijn schoonouders hebben jarenlang in het huis naast dat winkeltje gewoond en ik heb daar een aantal jaren ingewoond. Dat was in de tijd van de markten, vuurwerk enz..

Nu had ik van een zoon van Ligtvoet begrepen, dat Garage Ligtvoet tegenover de ingang van het kerkhof stond of vergis ik me Mieke?
Rechts onder, het eerste huis op de hoek van het plein was van de Fam. Pessers. Op de lagere H.Hart jongensschool hadden wij in de derde klas Jufrouw Pessers.

Vermoedelijk staan mijn vader en ik zelf ergens op deze foto, te kijken naar de olifanten op het grasveldje iets rechts van het midden. Ik woonde toen op Edenstraat 96, en ik kan me nog herinneren dat ik op de ochtend dat het circus was gearriveerd wakker werd door de geluiden van de auto's en de stemmen en het in de grond slaan van palen. Je kunt zien dat het een warme dag is, vermoedelijk in juni, want bij verschillende huizen staan de tuin- en balkondeuren open. Op deze afbeelding van de foto is dat misschien niet goed te zien maar ik heb ook het fotoboek zelf en die afbeelding is groter. Het is een vreemde gewaarwording zo van boven af de plek te zien waar ik ben opgegroeid, met zoveel herkenbare details, die als vanzelf de herinneringen boven brengen.

In de jaren 60 waren de bekendste tennissers Tom Okker en Jan Hayer. Jan Hayer had in die tijd een praktijk voor fysiotherapie op de hoek Edenstraat/Binnenwiertzstraat. Van een afstandje rook je al dat massagespul (menthollucht). Hoe dit spul heette weet ik niet.

Moet dat niet zijn hoek Edenstraat-Hugo Verrieststraat? Uiteindelijk een 'sport-sauna-massage' instituut? Een hoek Edenstraat-Binnenwiertzstraat bestaat niet.

Aan de kerkhofkant van het Edenplein werd na de ontploffing van het gasvulstation in de Waagstraat een nieuw vulstation gebouwd waar de auto's die op lichtgas reden hun gas konden tanken in cylinders die gevuld werden tot 150 atmosfeer. Het bevrachtingkantoor op het F.van Edenplein werd gebruikt naar ik me herinner door van Nunen. Het gebouw was aanvankelijk het gastankstation voor het gas als brandstof voor auto's met benzinemotoren in oorlogstijd toen er geen benzine was.

Het 'bevrachtingskantoor' op het Frederik-van-Edenplein herinner ik me als 'bodehuis'. Het was een soort pakketdienst-overslagstation, tegenwoordig zouden we zeggen 'clearing house'. Eind jaren veertig ben ik ooit met vrachtrijder Verhoeven uit Waalre (van Mieke van de Statie) met paard en wagen naar dit bodehuis gereden (gevaren, zeiden wij). Er werden pakjes meegenomen en die werden in het bodehuis verruild voor andere pakjes.

Op het Frederik van Edenplein werden vroeger toch open lucht filmvoorstellingen gegeven, als ik me goed herinner? Werden die niet georganiseerd door het vakantiecomité of zoiets ? En volgens mij ben ik daar met mijn ouders ook regelmatig naar het vuurwerk wezen kijken. Koninginnedag of bevrijding, dat staat me niet meer zo helder voor de geest.

Later werd op het plein op een of meer dagen van de week de groentenveiling gehouden. Het kantoorgebouw fungeerde dan ook als telefooncentrale. Ik hoor nog uit de luidspreker over het plein schallen": "van Ballegooijen telefoon, firma van Ballegooijen telefoon". Verder was op dit plein jarenlang de warenmarkt, tweemaal per week, een op dinsdag en een op vrijdag. Op vrijdag met de visboeren. Voor dag en dauw kwamen die uit Scheveningen met de hele familie, zes tot acht mannen en vrouwen sterk. Tegen twaalven waren ze meestal helemaal "los". Apart voor de visverkoop had de gemeente een betonnen plateau op het plein gemaakt, om zo de plek van de visverkoop makkelijker te kunnen schoonmaken. 's Zomers werd het plein ook gebruikt voor vakantievoorstellingen: kindertoneel en films. Daarvoor werd een podium opgericht met een groot scherm erachter. In de zomer van 1964 blies een windstoot het scherm in elkaar, toen een zware onweersbui losbarstte tijdens een filmvoorstelling.

Vroeger werden er met de kermis (lees vakantie periode plm. 1948-1955) ook variete voorstellingen gegeven met in de tijd bekende artiesten zoals b.v. Willy Vervoort, Cees de Lange, de Pico's, the 3 jacksons. Geweldige tijd.

Garage Ligtvoet stond aan de Zwembadweg, schuin tegenover ons (Zwembadweg 20). Dus met de zijkant tegenover het kerkhof. Wij hadden vroeger nog geen telefoon (die kregen we in 1964 pas). In dringende gevallen konden we daar bellen. Dinsdag en vrijdag waren gezellige dagen met de weekmarkten op het Frederik van Edenplein. Er was dan ook een busverbinding met het station (rechts naast de ingang van het park aan de Zwembadweg). Op Bevrijdingsdag was er vuurwerk op het plein. Drommen mensen kwamen er op af. Of was dat op Koninginnedag?

Lang geleden was er ook eens een tentoonstelling op het plein genaamd "Europa bouwt", er waren de mooiste dingen te zien en als muzikaal thema werd er voortdurend "Moonlight serenade" gespeeld van Glenn Miller. De markt was ook altijd iets buitengewoons, ik vond het altijd gruwelijk om te zien hoe de palingen levend uit hun jasje geholpen werden en dan in de braadpan gingen, ik bleef wel kijken natuurlijk.

Ik zie die man van die 'levende paling' nog voor me, Peter. Hij had een werkschort aan en een 'dikke' bril op. Volgens mij was het iemand van Viveen. Hij had wel altijd veel bekijks bij het villen van zijn paling.

Hennie zie foto 9640, dan zie je Viveen aan het werk.

Ik woonde op het Stratumseind en liep elke dag naar de Nutsschool in de Akkerstraat eind zestiger jaren. Als we van school kwamen, gingen we even naar vader Jacob, de kleine snoepwinkel, hij vond het niet leuk als we weggingen en hard begonnen te zingen vader Jacob. Ook hielpen we op de weekmarkt met inpakken, voor een kwartje, te verdienen voor friet. Als ik me goed herinner, zat er op de Edenstraat ook een sigarenwinkel waar we kauwgum met plaatjes kochten of kauwgumballen voor 1 cent.

Bij het snoepwinkeltje van "Vader Jacob" plachten wij -leerlingen van de Nutsschool Akkerstraat- in de 50-er jaren kluiten druivensuiker te kopen, om mij onbekende reden nogal macaber "jodenvet" genaamd.

Op de Potgieterstraat ontbreekt een pand, ik begreep dat hier in de oorlog een bom is gevallen. In de jaren vijftig is het gat weer opgevuld.

Nee, Ernst, niet 'Vader Jacob', maar De Ware Jacob heette vroeger het snoepwinkeltje van Harrie. Precies zoals Marcel Slegers al eerder meldde. En Jodenvet? Ik weet niet anders of dat spul heette zo. En wat dacht je van z'n Lektoeten???

In het pand, dat weggevallen is, was voor de oorlog de Loge van de Vrijmetselarij gevestigd.
Tijdens de oorlog is dit pand door de Duitsers ontruimd. Bij het bombardement van 19 september 1944 is getroffen door een bom en helemaal uitgebrand. Na de herbouw in de vijftiger jaren is daar weer de Vrijmetselarij gevestigd.

Op het Frederik van Edenplein was altijd wel wat te doen, daar stond ook op een keer Circus Boltini. Daar was ik zo van onderste boven dat ik me voor had genomen om later in het circus te gaan werken. Omdat ik net zo gemakkelijk van baas wisselde als van schoenen heb ik dat jaren later ook echt gedaan. Slechts een maand, toen was het leuke eraf en hield ik het voor gezien.

In de grote vakantie was er ook een keer een voorstelling van Heer Olivier Bommel en Tom Poes.

Jan Ligtvoet had zijn gagage aan de Zwembadweg maar bouwde later een nieuw bedrijf aan de Lieven de Keylaan, dat later werd overgenomen door Ford Eindhoven en dat thans nog via Mabem een benzinestation exploiteert. Op de Aalsterweg heeft Jan Ligtvoet nooit gezeten, wel Rijwielhandel Ligtvoet, een van zijn familieleden. P.S. Obam Aalsterweg heeft vele jaren geleden wel het bedrijf van Jan Ligtvoet overgenomen en is vele jaren later opgegaan opgegaan in Ford Eindhoven. De wereld staat niet stil.

In mijn herinnering was Hr. Schampers van het sigarenwinkeltje aan het van Edenplein ook leraar aan de Ambachtschool in de Catharinastraat. Befaamd was visboer Cor uit Schevingen. Hij had een bijzondere aantrekkingskracht op de boodschappende vrouwen. De palingen werden gevild door visboeren Koelewijn en/of Viveen. Het bananenvrouwtje was consequent aanwezig op de markten en trok veel klanten met haar harde stem en aanbiedingen. Wie herinnert zich nog de gasballonnenwedstrijd tegenover de Campina. Iemand veroorzaakte een ontploffing en paniek door te roken in de buurt van gevulde ballonnen. Ooit organiseerde Renault op het plein, bij de introductie van de Estafette, een circuit waarbij de bestelbusjes allen eenzelfde hoeveel benzine meekregen. Het ging erom wie daarmee de meeste kilometers kon rijden. Aan het van Edenplein zaten ook een groenteboer en kaaswinkel. Moeten het moeilijk gehad hebben te overleven met de markten voor de deur. Peter van Gansewinkel (broer Arthur?): hadden jullie een bouwbedrijf in de Martinusstraat?

De groenteboer aan de Edenstraat heette Nardus en het kaaswinkeltje was van Zuydam (zo goed gespeld?). Enkele deuren verder was schildersbedrijf van Santvoort, die ook een winkeltje aan huis had. Direct daarnaast was de sigarenzaak van Schampers. In de Potgieterstraat lag schuin tegenover het weggebombardeerde Vrijmetselaarshuis het stucadoorsbedrijf van van Poppel, op de luchtfoto herkenbaar, omdat daarvan de kap ontbreekt. Die kap is bij hetzelfde bombardement waarbij de Vrijmetselaarsloge werd getroffen zo zwaar beschadigd dat die verwijderd moest worden. Het huis werd toen voorzien van een plat dak. Achter het woonhuis was een binnenplaats met een kuil met kalk. Wij gooiden daar nog wel eens steentjes in maar dan kwam mevrouw van Poppel mopperend naar buiten en stuurde ons weg. In het huis recht tegenover het perceel van de Vrijmetselaarsloge woonde op het moment van deze foto nog de familie van de Kamp. Vader (Lambert) van de Kamp was directeur van Kampoda en reed in die tijd al in luxe Amerikaanse auto's (ik herinner me een witte Pontiac, een convertible met een electrisch te openen dak en electrisch bedienbare ramen). Een royale, flamboyante man die onder meer beschermheer was van het koor van de H. Hartkerk aan de Ploegstraat. In 1954 of 1955 verhuisde de familie van de Kamp naar de Ruusbroecklaan/hoek Elzentlaan. In het huis aan de Potgieterstraat kwam, na een korte bewoning door het echtpaar van Camp, de familie Jaspers te wonen. Linksonder op de foto is nog een gedeelte van het Gezellenhuis te zien. Het is interessant om deze foto te vergelijken met de luchtfoto's van de site www.maps.live.com. Afgezien van het gebouw van de TD Eindhoven op het Frederik van Eedenplein, en de herinrichting van het profiel van de Edenstraat (vroeger stonden er, zoals deze foto laat zien, bomen langs de Edenstraat en waren de stoepen breder) is er niet veel veranderd in dit stukje van de Schrijversbuurt.

Dhr. Schamper was geen leraar maar concierge op de 1e LTS aan de Catharinastraat.

Het plein heeft ook in mijn jeugd een grote rol gespeeld, kermis, circus, markt, open lucht bioscoop, opstelplaats voor de gymnastiekvereniging enz. De snoepwinkel was niet meer dan garagebox tussen Hugo Verrieststraat en Akkerstraat, waar Harrie de scepter zwaaide. Vanaf 1 cent kon je er snoep kopen. De garagewerkplaats zat a.d. Zwembadweg t,o, een textielbedrijf. Achter de garage was Braat gevestigd, een bedrijf in bouwmaterialen, daar weer achter lag het Dommelplantsoen. Van de garage herinner ik mij een bijzondere auto, de monteurs maakten de buurt onveilig met een Engelse auto, een Jowett Javelin, ook toen een volstrekt onbekend merk. De circusmensen waren heel handig, ze verdeelden de toekijkende jeugd in 2 groepen die wilden helpen bij het plaatsen van de banken, om zo gauw mogelijke klaar te zijn, maakten ze er een wedstrijd van.

Het kaaswinkeltje is op de foto links onder, het eerste huis van het rijtje mansardedaken. Een van de jongens van Suydam deed aan wielrennen, hij maakte indruk op mij door zijn helm, in die tijd lijkend op een aantal samengebundelde bananen.

Het voormalige snoepwinkeltje van Harrie (de Ware Jacob) is inmiddels weer een gewone garage, zie foto 31238. Het pand van Jan Hayer, waar hierboven over werd geschreven, is op diezelfde foto te zien aan de linkerkant, hoek Edenstraat/Hugo Verrieststraat.

Weet er iemand iets meer over het bodehuis? Groet Martien van Nunen

Ja Martien, dat het pas na WO II een bodehuis is geworden. Tijdens WO II was het in ieder geval een gasvulstation.
Waar het gebouw in eerste instantie voor bedoeld is geweest weet ik niet.

Mijn herinneringen aan het van Edenplein zijn de werkplaatsen van de Engelsen in de winter van 44-45; rijen open tent-werkplaatsen waar tanks en auto's werden nagekeken en gemaakt. Een van die monteurs heette Sid en had rood haar en was populair bij de jeugd omdat hij kinderspeelgoed repareerde. Zo heeft hij ook mijn stoommachine, waarop mijn meccano-molen draaide, weer gemaakt. Een keer zijn we met 3 man in een pas gerepareerd rupsvoertuig gekropen dat op het grasgedeelte bij het park stond . Ik meen dat Schijf Knopper dat ding aan het rijden kreeg richting de Dommel. Grote paniek onder de militairen. Het is goed afgelopen en we zijn onder begeleiding naar huis gebracht.

Na alle reacties nog eens te hebben gelezen, kan ik nog enkele aanvullingen plaatsen. Bij de St.Jozef melkfabriek in de Paradijslaan stond ik (7 jaar) met een pan op 18 sept.'44 in de tientallen meters lange rij om melk op bonnen te kopen. Rond 11 uur komt er ineens een motoragent het terrein op gereden die vertelde dat er tommies over de Aalsterweg in aantocht waren. Iedereen naar huis. De "Ware Jacob" ken ik voornamelijk als ijsco boer die zijn ijs zelf maakte in de garage waar ook zijn ijskar stond.. Tijdens de vakantie was er veel te doen. O.a. wagenspel vorstellingen van de De Jonge spelers. Ook een van Willeke Alberties eerste optredens. Ze zong een liedje dat ze "stiekem" zong omdat het van haar vader was. Met een indrukwekkende grote projector werden films gedraaid. En natuurlijk het vuurwerk.
Hr Schampers was voor hij conciërge was sigarenmaker, maar hij beschikte over een prachtige bariton stem en ondanks het "standsverschil" zong hij in het Eindhovens mannenkwartet. In het huis ,op de hoek Plein - Edenstraat, heeft .Mevr. Pessers, omdat de scholen vol militairen of N.S B ers zaten, een lange tijd een flinke kleuterkas opgevangen. Ik heb diverse keren, vanuit de Ploegstraat, mijn broertje op de slee er heen gebracht.

Lieke, bedoel je niet de school in de Akkerstraat. Ik herinner me een meisje met die naam op de kleuterschool en later op de "grote" school. Zij woonde in de Hugo Verrieststraat en haar moeder schreef verhaaltjes die op school werden voorgelezen.

Paul, de school die ik bedoelde was de Cor Jesu kweekschool. Uiteraard behoorden ook leerlingen van de Nutsschool uit de Akkerstraat tot de klantjes van Harrie. In de Hugo Verrieststraat heb ik nooit gewoond.

Als ik het goed heb heeft mijn Opa MJM van Nunen het bodehuis gebruikt voor transportwerkzaamheden. Mijn vader heeft ooit nog de eerste steen gelegd met daarop de datum 10-12-1948.

Het bodehuis heeft deels gediend als gasvulstation in WO II, dus het gebouw zal er grotendeels al wel gestaan hebben in 1948.

In de laatste oorlogsjaren waren op het van Edenplen een aantal schuilkelders aangelegd. Dat waren grote aaneen geplaatste rioleringsbuizen waar je rechtop in kon met, naar mijn herinnering, aan een kant een lange zitbank. Deze zitbank was evenlang als de schuilplaats, ik denk zo'n 15 meter lang. Deze buizen waren door een laag zand van, ik denk, 1 meterdik ondergestopt. Bij luchtalarm kwamen mensen uit de fabrieken om te schuilen.Twee schuilkelders lagen in elkaars verlengde, vanaf de van Edenstraat richting waar later het bodehuis kwam. Toen was er nog geen bodehuis. .

Dit plein heette toen het werd aangelegd enige jaren 'Fredrik van Edenplein'. Pas na enige jaren kwam men er achter dat de schrijver naar wie het vernoemd zich 'Frederik van Eeden' noemde, dus met dubbele ee. Men heeft toen ook het plein maar omgedoopt. De straat heeft altijd 'Edenstraat' geheten, maar die was dan ook niet naar de schrijver genoemd, maar naar de villa 'Het Paradijs' .

Ik heb deze anecdote al eens elders verteld, maar hier past hij ook goed. Ook na de oorlog kon bij St Jozef melk worden verkocht, z.g. "losse melk" onverpakte melk dus. De klanten moesten een pan meebrengen die dan met hele of halve litermaatjes werden gevuld. Op een dag werd een schoolvriendje van mij vd Grote Berg, Willy S., er met een grote pan op uit gestuurd om melk te halen, op de fiets en ik achterop. De pan werd goed gevuld en wij terug naar de GB, maar ver kwamen we niet, reeds in de bocht bij het huis waar later Franssen zou komen te wonen, vloog Willy uit de bocht en belandden we beiden op de grond, er zat nog nauwelijks een druppel melk in de pan. Ik vond het verstandiger niet met hem mee naar zijn huis te gaan.