De huisjes Kerkeind (een verdieping en zolder) zullen niet op de foto staan, want ze waren in 1935 al weg.

We zien de meisjes van de verenigde rooms-katholieke sportverenigingen de "Romeinse groet" brengen. Die geldt het geestelijk gezag van Strijp, op een podium gezeten in de vóórtuin van de oude Trudo-pastorie, bestaande uit de buurtpastoors, hun kapelaans, de rectores van de verschillende kloosters en de deken van Eindhoven, zoals pastoor Fransiscus Werners van de Trudo-parochie met grote voldoening vaststelt. Want deze gezagsdragers kunnen weer eens kennisnemen van zijn hoogst ontwikkeld parochieel verenigingsleven, waar hij de wind krachtig onder heeft. Deze Romeinse groet was afgekeken van de Italiaanse fascisten in de partij die Benito Mussolini had gesticht en die sedert 1922 aan de macht was.

Mussolini was destijds, voordat hij een defensie-alliantie met Adolf Hitler sloot, bekend als het "Stalen Pakt", in katholieke kring zéér aanvaardbaar als politicus van een bevriend land, omdat hij een fervent tegenstander was van het stalinistisch communisme, ook wel bolsjewisme. Paus Pius XI was daarom bereid met Mussolini als regeringsleider van het koninkrijk Italië een volkerenrechtelijke overeenkomst te sluiten namens de Heilige Stoel. Een concordaat van 1929, afgesloten in het Lateraans Paleis. Mussolini erkende het rooms-katholicisme als Italiaanse staatsgodsdienst, voerde het kruisbeeld met crucifix plichtmatig weer in in de openbare scholen, daaronder het hoger en voortgezet wetenschappelijk onderwijs begrepen, en erkende de omvangrijke schadeplichtigheid van dat koninkrijk voor het verlies van de kerkelijke staat in 1870, toen, nota bene, Nederlandse zouaven (ook uit Eindhoven) vochten vóór de paus en tegen die koning van Piemont-Sardinië. Op jaarbasis is daarom de Italiaanse republiek nog steeds schadeplichtig aan de staat Vaticaanstad. Ze betaalt dat overigens uit de subsidiepot van de Europese Unie, die dus, indirect, het rooms-katholicisme subsidieert. Pastoor Fransiscus Werners vond het allemaal prachtig wat Mussolini deed, zoals ook bisschop Diepen. Beiden voerden de "Romeinse Groet" in voor de diocesane jeugdorganisaties zoals de hier gefotografeerde sportverenigingen, die aldus, ongetwijfeld onbedoeld, ook reclame maakten voor Hitler en zijn nationaal-socialisme, want in 1935 had Mussolini zich staatkundig in de Volkenbond te Genève doen kennen als een medestander van Berlijn, waar Hitler en zijn bruinhemden aan de macht waren. Diepen voerde toen het Bruine Hemd ook in voor de katholieke Jonge Werkman en de Jonge Wacht. Juist op het moment dat Hitler de universele persoonlijke militaire dienstplicht invoerde voor zijn agressieve Wehrmacht.

Ik kan mij nog goed herinneren dat mijn oudste zuster in de jaren vijftig van de vorige eeuw lid was van zo'n wandelclub. We woonden toen in de Halvemaanstraat en ik was een jaar of acht. Regelmatig kwamen er daar door de straat verschillende wandelclubs van verenigingen uit omliggende wijken in kolonne door de straat gelopen, ze wandelden dan een tig aantal kilometers voor een medaille. Het was een mooi gezicht om zo een stuk of acht van die clubs met de vaandeldrager voorop voorbij te zien komen, onder luid applaus natuurlijk. Maar daar is plotseling een eind aan gekomen, waarom weet ik niet. Je zag ze nooit meer, en je hoorde er niks meer over, maar al dat wandelen en in colonne lopen van zo'n paar wandelclubs was allemaal overgebleven uit de oorlog. Dus dat marcheren van die Duitse soldaten heeft grote indruk achtergelaten, en wel zoveel dat we zelf wandelclubs gingen opzetten. Niet dat daar iets mis mee is, maar toch. Veel spel en sport kwamen van de Duitsers af en werd in de jaren vijftig nog in groten getale beoefend werd. In de jaren zestig was er van al dat sport en spel niks meer over, de ene na de andere club sloot de deuren.

Deze meisjes groeten met hun linkerarm opzij. Dat is duidelijk anders dan de Mussolini-fascistische of Hitlergroet, die gaat met de rechterarm recht vooruit. Overigens is de "Romeinse groet" een mooi voorbeeld van "verzonnen tradities". Die schijnt in de 17e/18e eeuw door toneelspelers bedacht te zijn. In de Romeinse tijd zelf heeft die niet bestaan; er is althans geen enkele geschreven aanwijzing voor. De sympathie vanuit conservatief-katholieke hoek voor Mussolini was inderdaad behoorlijk groot. De kerk gebruikte de ene duivel (fascisme) om de andere duivel (communisme) te verslaan. Pure machtspolitiek... Organisaties als de Jonge Werkman waren bedoeld om de jonge katholieke arbeider te "behoeden voor de duivelse verlokkingen van het communisme". Tegen de tijd dat de kerk doorkreeg waar Hitler en Mussolini écht op uit waren, waren ze al met huid en haar aan hen overgeleverd.

Het exuberante Rijke Roomsche Leven had in het interbellum (1920-1940) in Westelijk Europa een hang naar een gezagsversterkend, autoritair katholicisme waarbij het leiderschap van Petrus en zijn opvolger, de paus [van Rome] een centraal levensbeschouwelijk thema werd. Niet alleen in Nederland. Het was, helaas, een mondiaal verschijnsel. In Nederland, waar de katholieke zuil steeds beter georganiseerd werd en staatkundig steeds meer invloed kreeg, waren er twee buitenissige figuren die dat autoritaire element in het publieke domein ook nadrukkelijk aanschouwelijk maakten: Mia van der Kallen (1902-1939) en de theatrale jezuïet Jacques van Ginneken. Die was hoogleraar in Nijmegen en bekend van talloze radio-optredens. Samen organiseerden zij "De Graal-beweging" in Haarlem voor meisjes waarbij de fascistische vormencultus van Mussolini geïntroduceerd werd bij de processies, staatkundige optochten en massa-spelen in stadions. Daarbij speelde de "gesto romano" (romeinse groet) die deze dictator plichtmatig invoerde in Italië bij staatkundige openbare manifestaties een belangrijke rol. Deze werd niet rechtstandig steeds met de rechterhand voorwaarts geheven uitgevoerd, maar gebracht met de arm náár de duce, de leider, de koning of het vaandel, al naar gelang waar deze symbolen van absolute soevereiniteit zich bevonden. Daarbij genoot het de voorkeur als dat symbool zich rechts bevond. Omdat de rechterzijde, aldus orakelde Mussolini, de zijde was van de ethiek, de waarheid en de staatsmoraal. Waar hij dat vandaan had was niet duidelijk, maar het was ook beter dat niet nader na te vragen. Het is wel juist dat liturgisch de plaats "rechts" van de sacramentsvoltrekking (a dextra) eervoller is dan die "a sinistra", links. De "gesto romano" kon dus ook links worden uitgebracht, als de regeringsleider, de koning, de plaatselijke fascisten-gezagsdrager zich daar bevond. Van der Kallen, een merkwaardige mystieke hysterica, kopieerde al deze vormvoorschriften nauwgezet in haar regie-aanwijzingen voor massa-optredens. De meisjes van deze Eindhovense gymnastiekverenigingen groeten daarom links omdat pastorie met podium en het hoogaltaar in de Trudokerk zich links van hun optocht bevinden. Dat was stomweg geografisch op locatie niet anders. Dat De Graal en daarvan afgeleide diocesane verenigingen de "gesto romano" ook wel rechts uitbrachten conform dat voorschrift, zie je op de film van het lekespel "Het Koninklijk Paaschkruis" door de Graalbeweging in het Amsterdamsch Olympisch Stadion op tweede paasdag 6 april 1931. Een filmpje dat in het Polygoonjournaal van die week is opgenomen. Maar dát doen ze omdat de bisschoppen en twee ministers zich rechts van hun marsroute bevinden. L.M.H. Joosten heeft in zijn proefschrift "Katholieken en fascisme in Nederland 1920-1940" aandacht besteed aan deze merkwaardige behoefte van Nederlandse katholieken om dat fascisme in vele opzichten te imiteren. De bisschop van Den Bosch, Diepen, bevorderde dat zeer. In zijn diocese werd het tijdelijk bijna liturgisch verplicht.