Deze plaats werd ook wel de 'Kateknip' genoemd!
Was dat omdat de Vest hier onder de weg doorging, om zijn loop aan de andere kant te vervolgen langs de Keizersgracht en Wal?

Volgens mij is dat niet de Vest maar de Gender. Rechts woonde de familie Kuhr, die op de Vrijstaat bij de bioscopen de doeken schilderde als er een nieuwe film kwam.

Dit is de beeldbepalende bocht van de Emmasingel. Het water op dit gedeelte is de Vest of Stadsgracht of welke naam er nog meer aan werd gegeven. De brug over de Gender ligt een eind verderop voorbij het eerste Philipsfabriekje.

'What's in a name, maar het is echt de Vest. Het water hier kan best van de Gender zijn hoor en dat kan misverstanden geven! Maar dan moet het wel van links naar rechts (op de foto) stromen. Stroomt het van rechts naar links, dan is het water van de Dommel, dat daar naartoe stroomt door de ophoging van het Dommelwaterpeil door de sluizen onderaan de brug bij de Wal.
Verder op de foto rechts om de bocht komt het water van de Gender er nog bij en samen vloeit het dan via verschillende wegen naar de Dommel bij de Vestdijk.

Deze foto staat ook in het boek, "Geschiedenis van Eindhoven de stad van Kempenland naar voor het meestendeel onuitgegeven handschriften bewerkt door L.G.A. Houben", op blz 300. Het onderschrift luidt: De laatste resten van de stadsgracht. De Emmasingel in 1928.

Deze situatie kan ik mij nog levendig herinneren. Dit is nl. een van mijn jongste herinneringen. Waarschijnlijk achter op de fiets naar oma in Gestel.

Die hoge constructie, wat is dat? En waar diende het voor? Je zou denken een soort hijskraan.

Zo te zien is men bezig met de bouw van de bovenste verdieping van de Witte Dame.

Peter, in 1900 was er nog geen sprake van de Witte Dame. Als je op foto 860 kijkt zie je dat die horizontale constructie een leidingenbrug is. De verticale constructie? Ik weet het ook niet, een telefoonmast?

Inmiddels heb ik plattegrond 7837 geplaatst. Daarop is zowel de Gender als de Vest te zien. Nog geen Witte Dame, meer de situatie van foto 4632.

Sorry Tini, dat was een stomme opmerking van mij. Natuurlijk was er de Witte Dame toen nog niet. Om het goed te maken moet je maar even naar foto 7840 kijken.

Geen telefoonmast, geen GSM-mast, dan toch een radiozendantenne zo dicht bij de Radiofabriek?

Eindhoven is, net als praktisch alle nederzettingen die later uitgroeiden tot dorpen en steden, ontstaan aan een waterloop. Het is logisch dat later bij de aanleg van vestingwerken diezelfde waterlopen werden gebruikt om de gracht rond de verdedigingswallen van water te voorzien. De stadsvest werd in Eindhoven door zowel de Dommel als de Gender van water voorzien, en wellicht nog wat kleinere stroompjes. De Vest of stadsgracht maakte inderdaad een knip, tussen Vrijstraat en Kleine Berg. Misschien omdat de stadspoort die daar ooit stond wat verder naar buiten uitgebouwd was.

Als we de structuren van de aardlagen onder Eindhoven zouden kunnen (willen?) onderzoeken, dan zouden deze wellicht de originele en ware loop van de Gender onthullen. Dan zouden we weten of 'de Eindhoeve' nou de laatste hoeve was van de reeks hoeves, gelegen op: 1 de hoge zandrug tussen de Gender en de Dommel (Hoogstraat, Grote Berg, Kleine Berg, Heuvel), of: 2 de laatste hoeve van Woensel op Het Eindje, of: 3 de laatste Hoeven op het Stratums Eindje was. Het zand van de Grote en Kleine Berg is nl. gebruikt om de laagte tussen hen en De Heuvel op te vullen, waarmee de originele Genderloop is zoekgeraakt.

Ik heb me afgevraagd waarom zo dicht bij elkaar twee uitvalswegen, de Kleine en Grote Berg, in zuidelijke richting lopen en ook al zo snel weer samenkomen bij de Hoogstraat. Dat zou best te maken kunnen hebben gehad met de hoogteverschillen. Bijna altijd zie je een lang onverdeeld lint vanuit de stad in de richting van de volgende stad lopen.

Onlangs troffen wij in het archief van Woonbedrijf een plattegrondje aan van voor 1916 waarop de loop van de Gender goed is af te lezen. Ook de loop van de stadsgracht Vestdijk / Keizersgracht ter hoogte van de kruising met de Vrijstraat en de Kleine Berg staat er op. Of het hier een knip betrof betwijfel ik. Ik denk eerder aan een brug of overkluizing. Voor het plattegrondje zie afbeelding 33311

Als de tekening redelijk precies is, is goed te zien wat Tini opmerkt. Zeker is wel dat er een stadspoort heeft gestaan aan de stadszijde van de stadsgracht op de kop van de Vrijstraat. Die zou dan ongeveer voor het het voormalige postkantoor hebben gestaan. Dat zou kunnen verklaren waarom de eerste huizen aan de Emmasingel verder naar voren staan. Ik hoop dat iemand daar iets over kan zeggen.

Willem van Oranje heeft Eindhoven na een grote stadsbrand opnieuw ingericht. In het nieuwe stadsplan werden de straten rechter (De Rechtestraat!) en breder na de modernste eisen van die tijd(!). Met name de loop van de Gender werd veranderd, omdat men het water nodig had om toekomstige branden te blussen, zodat voortaan ieder huis binnen een bepaalde loopafstand van het water lag. Ook opgestuwd Dommelwater stroomde samen met Genderwater door en om de stad heen.

Het watertje dat daar stroomde was de Singel, vandaar de Emmasingel. De Gender stroomde vanaf de Willemstraat (melkfabriek) via het Philipsterrein aan de noordzijde naar de Dommel.

Nou P. van Hout, dat is maar gedeeltelijk waar. Vrijwel de gehele stadsgracht werd gevoed door water van de Gender. Het niveau van de Dommel ligt lager. Het noordelijk deel van de stadsgracht werd op niveau gehouden door twee stuwtjes, een ter hoogte van de Ten Hagestraat en eentje ter hoogte van de Grote Berg. Hier op de foto "stroomt" dus Genderwater van boven naar beneden.

In een van die arbeidershuisjes heeft de fam. Kuhr gewoond. W. Kuhr was de man die later die affiches van films schilderde. Dat weet ik omdat hij mijn opa was en ik het uit zijn mond gehoord heb.