Kolen??Buiten giert de wind om het huis, maar de kachel staat te branden op vier!?.
Het gaf mij altijd een veilig gevoel als mijn ouders in november met een tevreden gezicht zeiden dat er weer een paar mud kolen in het kolenhok in de schuur opgeslagen lagen. 's Winters kon het nl. gebeuren dat de kolenaanvoer stokte, omdat de kanalen door ijsvorming niet bevaarbaar waren en wie dan thuis geen kolen had?.!

Het koken gebeurde ook wel op kachels, maar toch voornamelijk op mijngas dat aan de haven van het Eindhovens kanaal gemaakt werd van?, alweer kolen (!). Het werd derhalve ook wel kolengas genoemd, maar er is echter nog nooit voor zover als ik me kan herinneren (zeg maar vanaf midden jaren 50 vd. 20e eeuw) een gastekort geweest. Met de komst van het aardgas waren die problemen voorbij.

Wel was het nog zo dat het Eindhovens gasnet niet geschikt was voor dat nieuwe gas. De verbindingen van de gaspijpen in het bestaande gasnet werden nl. gasdicht gehouden door het aanwezige vocht in het kolengas. In het begin van het aardgastijdperk is menige Eindhovense straatboom afgestorven door aardgaslekkages onder de grond. Het zand, uit de putten die men dan ter plaatse groef om het gat te dichten, stonk altijd vreselijk.

De man op de vrachtwagen is mijn oom Nico Valks.

Stoken met kachels, bij ons thuis waren het er 4. In de keuken een grote waarop ook gekookt kon worden, en er kon zelfs in gebakken worden. In de huiskamer twee, en boven ook nog een. 's Morgens als ze afgekoeld waren moesten de aslades leeggemaakt worden. Een stoffige bedoening. Buiten in het kolenhok werden de kolen gestort, en bij mijn oma aan de Houtstraat werden ze onder het huis gestort. In die tijd moest je in het voorjaar wel een grote schoonmaak houden, want met dat stoken kwam er veel stof en aanslag in het huis. En in bad gaan, nou zeg het maar wasteilen. Op de grote stoof in de keuken werd het water warm gemaakt. En gingen we ombeurten in de teil. En ik de kleinste was altijd de pisang want ik mocht het laatste. Voor de kachel in de huiskamer werden we aangekleed. En dan met een kruik naar bed. Dus we leven nu echt in weelde. Termostaat wat hoger en het is warm. Kraan opendraaien en je kunt badderen. Geen rotzooi van stof. Geen teilen leeg kiepen.

De man rechts is dhr Böhner, ik heb van 64 tot 66 daar in de huisbrandolie en kolen gewerkt.

Ik kan me nog goed herinneren dat wij thuis antraciet nootjes 20 bij 30 hadden en dat mijn moeder die dan al in de zomer bestelde want dan kreeg ze de kolen voor zomerprijs. Later in de 50er jaren werden die kolen met een blauw goedje bewerkt ze heten toen Stuiveniet er was ook een reklame filmpje in de bioscopen over die kolen.

De namen die ik lees kan ik bevestigen, ik heb in 1957, 58, 59 elke winter op deze plaats gewerkt op een oliewagens met losse jerrycans. Later op een tankwagen en van hieruit werden alle Etosklanten bevoorraad. De auto ben ik op andere foto's tegen gekomen en daar betitelde ze het merk Opel Blits maar het is toch echt een Bedford. In de zomer ging ik bij Parka Plex werken aan de Gestelsestraat, die plakten de witte strepen op de nieuwe asfalt wegen.

Mooie foto. Ook mijn vader Harrie van der Kruis heeft op deze plek heel wat jaren gewerkt. Tot aan de ondergang van de Etos. Hij is begonnen als kolenboer of bezorger. Iets waar hij ook wel wat van wist omdat ze bij mijn vader thuis vroeger zelf een kolenbedrijf hadden aan de Geldropseweg. Later is hij nog jaren lang chauffeur geweest op de oliewagens tot aan de laatste waar toen de naam Etos al niet meer opstond, De plek zelf kan ik ook nog goed herinneren omdat ik er als kind vaak geweest ben en de treinwagons met olie over een spoorlijn via het tegenovergelegen Philips terrein daar aan kwamen.

Wij moesten wel eens een mudje kolen halen achter op de fiets. Toen waren ze zuinig met energie. Ons vader riep vaak als wij de deur niet dicht deden "wij stoken niet voor de prins". Gelijk had hij. Nu laten de winkeliers de deuren maar open staan ook al is het ijskoud buiten. Daar zouden ze wel eens op kunnen bezuinigen. Misschien verplichten? De mensen komen toch wel binnen.

In die tijd was centrale verwarming zeldzaam en ook die brandde op kolen. Op de Kleine Berg hadden we gaskachels, die kon je op elk moment aansteken en uitzetten, en dat kon met kolenkachels niet,maar mijn moeder had er wel schrik van wegens het ontploffingsgevaar.Elke winter gebeurden er wel ongelukken zowel met kolen- als gaskachels, Minstens een keer per week stond er in de krant dat er weer mensen overleden waren als gevolg van wat men kolendampvergiftiging noemde. Ondanks die knusse kolenkachels verrekten 's winters velen van de kou, in de meeste tochtige,want niet geïsoleerde huizen, werd alleen de huiskamer verwarmd en stoken was duur. Douches,laat staan ligbaden, waren een zeldzaamheid,en de meeste van mijn generatiegenoten werden eens per week,op zaterdag in een zinken teil schoongepoetst voor de zondag in de kerk.Precies zoals Fanny zegt.In elk huis werd 's winters vele malen geroepen:"Deur dicht".